Poljski vojnici su evakuirani iz Poljske 1942. godine i formirali su Andersovu armiju, koja je krenula prema Iranu. Na putu su sreli iranskog dječaka koji je pronašao mladunče medvjeda, koje su vojnici nazvali Vojtek. Vojtek je postao maskota vojske i uskoro je zvanično uvršten u 22. artiljerijsku četu. Tokom rata je Vojtek pomagao vojnicima noseći teške kutije s municijom i borio se na monte kasini. Nakon rata prevezen je u Škotsku gdje je postao popularan, a preminuo je 1963. godine s težinom od skoro 500 kilograma.
Poljski vojnici bili su 1942. godine evakuirani iz Poljske, a u proljeće iste godine novoformirana Andersova armija, nazvana po komandantu Vladislavu Andersonu, napustila je Sovjetski Savez i uputila se u Iran, u pratnji hiljada poljskih civila koji su deportovani u Sovjetski Savez nakon sovjetske invazije na istočnu Poljsku 1939. godine.
Na putu od Pahlevija do Teherana, u Iranu, 8. aprila 1942, poljski vojnici su naišli na iranskog dječaka koji je pronašao mladunče medvjeda čiju su majku ubili lovci. Jedna od civilnih izbeglica u njihovoj sredini, osamnaestogodišnja Irena (Inka) Bokievicz, pranećakinja generala Boleslava Vieniava-Dlugoszovskog, bila je veoma oduševljena mladunčetom. Ona je nagovorila poručnika Anatola Tarnovjeckog da kupi mladog medvjeda, koji je naredna tri mjeseca proveo u poljskom izbegličkom kampu osnovanom u blizini Teherana, uglavnom pod Ireninom brigom.
U avgustu medvjed je poklonjen grupi vojnika koja je kasnije postala 22. artiljerijska četa za snabdijevanje, a vojnici su ga nazvali Vojtek. Ime Vojtek je nadimak tačnije deminutivni oblik od „Vojčeh “ (Srećni ratnik), starog slovenskog imena koje je još uvek uobičajeno u Poljskoj.
Vojtek je u početku imao problema sa gutanjem i hranjen je kondenzovanim mlijekom iz stare flaše votke. Nakon toga je dobijao voće, marmeladu, med i sirup, a često je bio nagrađivan pivom, koje je navodno postalo njegovo omiljeno piće. Prema nekim navodima kasnije je takođe uživao da puši (ili jede) cigarete, kao i da pije kafu ujutru.
Uživao je u rvanju sa vojnicima i naučen je da salutira kada bi ga neko pozdravio. Postao je atrakcija i za vojnike i za civile, a ubrzo je postao i nezvanična maskota svih jedinica stacioniranih u blizini. Sa 22. četom prelazi u Irak, a zatim kroz Siriju, Palestinu i Egipat.
Vojtek je kopirao ostale vojnike, navodno je pio pivo, pušio, pa čak i marširao pored njih na zadnjim nogama jer je vidio da to rade. Pored toga, medvjed je imao i svog negovatelja, zaduženog da ga čuva. Mladunče je zdravo raslo tokom rata, a u vrijeme bitke kod Monte Kasina težilo je oko 90 kilograma.
Iz Egipta, Poljski II korpus prekomandovan je da se bori uz britansku Osmu armiju na italijanskoj teritoriji. Propisi za britanski transportni brod, koji je trebalo da ih preveze u Italiju, zabranjivali su maskote i kućne ljubimce. Da bi se zaobišlo ovo ograničenje, Vojtek je zvanično pozvan u poljsku vojsku kao redov i uvršten među vojnike 22. artiljerijske čete za snabdijevanje. Tada su mu dodjeljeni i staratelji.
Kao vojnik sa svojom platnom knjižicom, činom i serijskim brojem, živio je sa ostalim pripadnicima poljskih oružanih snaga u šatorima ili u posebnom drvenom sanduku, koji se prevozio kamionima.
Tokom bitke kod Monte Kasina 1944, Vojtek je pomogao svojoj jedinici da prenese municiju noseći sanduke artiljerijskih granata teške 45 kilograma. Iako je ova priča izazvala kontroverzu oko njene tačnosti, postoji najmanje jedan izveštaj o britanskom vojniku koji se prisieća da je video medvjeda kako nosi sanduke municije.
Medvjed je oponašao vojnike: kada je vidio ljude kako podižu sanduke, kopirao ih je. Vojtek je nosio kutije za koje su obično bila potrebna četiri čovieka, koje bi slagao na kamion ili druge kutije za municiju. Ova služba u Monte Kasinu mu je doniela unapređenje u čin kaplara. Kao priznanje za Vojtekovu popularnost, kao zvanični amblem 22. čete usvojen je prikaz medvjeda koji nosi artiljerijsku granatu.
Nakon završetka Drugog svietskog rata 1945. godine, Vojtek je sa ostatkom 22. čete prevezen u Bervikšir u Škotskoj. Bili su stacionirani na aerodromu Vinfild na farmi Sunvik, u blizini sela Haton. Vojtek je ubrzo postao popularan među lokalnom štampom i narodom, a Poljsko-škotsko udruženje ga je proglasilo počasnim članom.
U procesu demobilizacije su se vojnici pozdravili sa svojim prijateljem, a u Edinburškom zoološkom vrtu je živio do smrti 1963. godine. Novinari i bivši poljski vojnici su ga često posiećivali, a prema nekim navodima mnogi su mu bacali cigarete da jede, kao što je to činio tokom boravka u armiji. Navodno je i dalje rado reagovao na poljski jezik. Pažnja medija dopriniela je Vojtekovoj popularnosti, a bio je i čest gost u programu za diecu Plavi Piter televizije BBC .
Vojtek je umro 2. decembra 1963. u 21. godini života. U vrijeme smrti imao je skoro 500 kilograma i bio je visok preko 1,8m, prenose Borba.me sa Nportala.
Pratite nas na našoj Facebook i
Instagram stranici, kao i na
X nalogu.