U prisustvu hiljada vernika, crkvenih velikodostojnika i političkih lidera, u Tirani je danas sahranjen arhiepiskop tiransko-drački i cele Albanije, blaženopočivši Anastasije. Njegov zemaljski put okončan je 25. januara 2025. godine u Atini, a nakon oproštajne službe u glavnom hramu Grčke pravoslavne crkve, njegovo telo je preneto u Albaniju, zemlju kojoj je posvetio svoj život i službu.
U hramu Vaskrsenja Gospodnjeg u Tirani, ispunjenom suzama i molitvama, opelo je služio patrijarh carigradski Vartolomej, uz prisustvo patrijarha aleksandrijskog Teodora, patrijarha jerusalimskog Teofila, arhiepiskopa atinskog Jeronima i patrijarha bugarskog Danila. Među brojnim arhijerejima i sveštenstvom bili su i predstavnici Svete gore, a delegacija Moskovske patrijaršije, predvođena mitropolitom volokolamskim Antonijem, takođe je odala poštu upokojenom arhiepiskopu.
Ovaj dan nije bio samo ispraćaj jednog crkvenog velikana, već i svedočanstvo njegovog neprolaznog duhovnog nasleđa. Patrijarh Vartolomej je istakao da je Anastasije bio nezamenljiv, i kao ličnost i kao arhiepiskop. Grčki premijer Kirijakos Micotakis ga je nazvao „mostom prijateljstva između dva naroda“ i „diplomatom ljubavi“. Albanijski premijer Edi Rama evocirao je njegovu transformaciju kroz godine, rekavši: „Došao je među nas pre 33 godine kao sveštenik iz Grčke, a danas ga ispraćamo kao albanskog Anastasija.“
Njegovo duhovno pregnuće u Albaniji ostavilo je neizbrisiv trag. Nakon decenija komunističkog progona, tokom kojih je pravoslavna vera gotovo izbrisana iz javnog života, arhiepiskop Anastasije preuzeo je kormilo Crkve 1992. godine. U godinama koje su sledile, podigao je stotine crkava, osnovao brojne obrazovne i humanitarne institucije i odgojio novu generaciju albanskog pravoslavnog sveštenstva. Njegovo predano služenje donelo mu je poštovanje i albanskog i grčkog naroda, ali i celokupnog pravoslavnog sveta.
Bila mu je poslednja želja da počiva upravo u hramu koji je podigao i posvetio Vaskrsenju Hristovom. Tako je njegov grob, smešten u posebnoj kripti ispod sabornog hrama u Tirani, postao simbol njegove večne povezanosti sa albanskim narodom i Crkvom koju je obnovio iz pepela.
Sahrani su prisustvovali i predsednik Albanije Bajram Begaj, premijer Edi Rama, grčki premijer Kirijakos Micotakis, kao i brojni političari iz Albanije i Grčke, uključujući i one iz opozicije. Njihovo prisustvo dodatno svedoči o uticaju koji je Anastasije imao, ne samo kao duhovni pastir, već i kao most pomirenja i razumevanja.
Dok Albanska pravoslavna crkva sada stoji pred izborom novog arhiepiskopa, Sinod je doneo odluku da privremeno rukovođenje preuzme mitropolit Jovan Peluši iz Korče. Pred Crkvom je sada zadatak da izabere novog duhovnog vođu, a očekuje se da će taj proces biti završen u narednim danima.
U tišini hrama Vaskrsenja Gospodnjeg, u molitvenoj atmosferi i svetlosti sveća, pravoslavna Albanija ispratila je svog duhovnog oca. No, njegovo delo i ljubav prema Crkvi nastaviće da žive u svakom kamenu crkava koje je podigao, u svakom svešteniku koga je rukopoložio i u svakom verniku čije je srce dotakla njegova reč.
Anastasije, koji je preminuo u 95. godini, ostavlja neizbrisiv trag u istoriji pravoslavlja. Njegovo blaženstvo je kroz decenije neumornog rada na obnovi vere i crkvenog života postao simbol otpora i nade za pravoslavne hrišćane u Albaniji. Njegovo nasleđe će se nastaviti kroz generacije, a njegovo ime će zauvek ostati u srcima vernika koji su ga voleli i poštovali.
U ovom trenutku, Albanija se suočava s izazovima, ali i sa nadom da će novi vođa Crkve nastaviti put koji je postavio arhiepiskop Anastasije, čineći da pravoslavna vera i dalje cveta u ovoj zemlji.
