Vizantijsko plavo je bila jedna od najdragocenijih boja srednjeg veka. Njena duboka nebeska nijansa nije bila samo estetski izbor već simbol duhovnosti, čistoće i božanske svetlosti. Ova boja je dobijana iz poludragog kamena lapis lazuli, koji je eksploatisan u rudnicima Sar-i-Sang u današnjem Avganistanu. Proces proizvodnje ovog pigmenta bio je mukotrpan i dugotrajan, nazivan „alhemijskim“, jer je uključivao drobljenje kamena, mešanje sa voskom i drugim sastojcima, te pažljivo izdvajanje pigmentnih čestica.

Vizantijsko plavo je transportovano preko Bliskog istoka, Male Azije i Vizantije, te se koristilo u umetnosti srednjovekovne Srbije. Ova boja je igrala ključnu ulogu u freskoslikarstvu i iluminaciji rukopisa, krasila je freske u manastirima poput Studenice, Sopoćana, Gračanice i Dečana. Postojanost ovog pigmenta kroz vekove svedoči o umeću tadašnjih majstora, a njegova cena odražavala je simbolički značaj boje.

Vizantijsko plavo je smatrano božanskom bojom u pravoslavlju, asocirajući na nebeski svod i večnost. Freske oslikane ovom bojom su zadržale svoju intenzivnu nijansu čak i nakon stotina godina. Nakon pada Vizantije, ovaj pigment postao je tražen u Evropi, koristili su ga i renesansni umetnici poput Mikelanđela i Rafaela. U Vizantiji je upotreba ovog pigmenta bila strogo regulisana, smeli su ga koristiti samo za verske motive i carske porudžbine.

Danas, vizantijsko plavo ostaje svedočanstvo o umeću i duhovnosti prošlih vekova, zadržavajući svoju magiju i značaj i u savremenom svetu. Ova boja nije samo pigment, već simbol umetničke izvrsnosti i duhovnog uzdizanja. Njegova retkost, visoka cena i kompleksan način proizvodnje čine ga jednim od najdragocenijih umetničkih materijala u istoriji, ostavljajući neizbrisiv trag u umetnosti srednjovekovne Srbije.