U godini kada se obeležava sto sedamdeseta godišnjica rođenja kneza i kralja Milana Obrenovića, „Huk izdavaštvo“ je objavilo značajnu naučnu monografiju pod nazivom „Knez Milan Obrenović (1854-1881). Od beratlije do suverena, I“, koju je napisala Suzana Rajić. Ova knjiga obuhvata prvih dvadeset i pet godina života jednog od najvažnijih srpskih vladara, koji je na presto došao sa samo četrnaest godina.
Monografija je predstavljena 27. januara u Svečanoj sali Doma vojske, a o delu su govorili, pored autorke, i dr Jasmina Milanović, naučni savetnik, profesor dr Čedomir Antić i profesor dr Danko Leovac. Knez Milan je bio vladar koji je sa dvadeset dve godine preuzeo vrhovnu komandu nad vojskom, i u svojoj vladavini vodio dva rata protiv Osmanskog carstva. Njegova vladarska ličnost do danas je bila minorizovana u naučnim krugovima i javnosti, često predstavljen kao nedostojan srpskog prestola i kao osoba čija je nacionalnost bila dovedena u pitanje.
Jedan od najvažnijih doprinosa kneza Milana je njegovo zalaganje za sticanje međunarodnog priznanja srpske državnosti. Na Berlinskom kongresu 1878. godine, Srbija je dobila međunarodno priznanje kao nezavisna država, što je bio ključan trenutak u njenoj istoriji. U tom periodu, pod njegovom vladavinom, teritorija Srbije je uvećana gotovo za trećinu, a Srbija je uzdignuta na rang kraljevine 1882. godine. Takođe, za vreme njegove vladavine, izgrađena je prva železnička pruga na relaciji Beograd – Niš, što je imalo značajan uticaj na razvoj infrastrukture i ekonomije.
Suzana Rajić, autorka monografije, redovna je profesorka na Filozofskom fakultetu i šef Katedre za istoriju srpskog naroda u novom veku. U svom istraživačkom radu koristila je bogatstvo nepublikovanih izvora iz trideset i osam fondova i zbirki smeštenih u sedamnaest arhiva, muzeja i biblioteka, kako u Srbiji, tako i u inostranstvu, uključujući Moskvu, Bukurešt, Beč i London. Ova bogata istraživačka osnova omogućila je autorici da pruži sveobuhvatan i detaljan prikaz života i dela kneza Milana.
Monografija je štampana kao luksuzno izdanje sa tvrdim povezom i sadrži gotovo tri stotine ilustracija, od kojih su mnoge do sada bile nepoznate naučnoj javnosti. Ovaj vizuelni materijal dodatno obogaćuje tekst i čini ga privlačnijim za čitaoce, omogućavajući im da bolje razumeju kontekst i značaj događaja iz tog perioda.
Knez Milan Obrenović ostavio je dubok trag u srpskoj istoriji, a njegovo nasleđe i dalje izaziva različita tumačenja. Dok su neki istoričari naglašavali njegovu sposobnost da upravlja vojskom i diplomatskim odnosima, drugi su kritikovali njegov stil vladavine i političke odluke. U svakom slučaju, jasno je da je njegov uticaj na oblikovanje moderne Srbije bio značajan.
Knjiga Suzane Rajić pruža priliku da se preispita i ponovo sagleda uloga kneza Milana u istoriji Srbije. Kroz detaljno istraživanje i analizu, autorka želi da doprinese boljem razumevanju ovog složenog vladara i da ga predstavi u svetlu koje zaslužuje. Ova monografija je prvi deo planirane trilogije, što ukazuje na to da će se istraživanje kneza Milana nastaviti i da će se javnosti pružiti još više informacija o njegovom životu i delu.
U svetlu svih ovih činjenica, monografija „Knez Milan Obrenović (1854-1881). Od beratlije do suverena, I“ predstavlja značajan doprinos srpskoj historiografiji i kulturi, pružajući nova saznanja o jednom od najznačajnijih vladara u srpskoj istoriji. Očekuje se da će ova knjiga podstaknuti dalja istraživanja i diskusije o knezu Milanu i njegovom nasleđu, koje je i dalje aktuelno i važno za razumevanje srpske prošlosti.
