Trapist, bri, parmezan… samo su neki od svetski poznatih sireva koji potiču iz manastirskih podruma, a sada se i u Srbiji sve više prepoznaju manastiri kao proizvođači kvalitetnog sira. U manastiru Sukovo, koji se nalazi blizu Pirota, bratstvo je odlučilo da umesto vina, što je uobičajeno za srpske manastire, pravi sir. Ova odluka nije slučajna, s obzirom na to da se manastir nalazi u regionu poznatom po kačkavalju i mlekarskoj tradiciji.
Na nedavno održanom Balkan Cheese festivalu u Beogradu, manastir Sukovo je predstavio svoje proizvode na veoma posećenom štandu. Monahinja Marta, zadužena za mlekaru, ističe da su sa sobom doneli tradiciju pravljenja sira kada su pre osamnaest godina prešli iz manastira Prohor Pčinjski. „Iako drugi manastiri proizvode vino, mi smo se odlučili za sir, a poznati smo i po mirisnom tamjanu i melemima od pčelinjeg voska i bilja,“ kaže Marta.
Na štandu su se mogli pronaći razni proizvodi – od belog sira sa različitim dodacima kao što su ruzmarin i bosiljak, do pirotskog ćubeka i najtraženijeg topljenog kačkavalja sa pavlakom. Osim sira, posetioci su mogli uživati i u raznim alkoholnim napicima, kao što su orahovača i dunjevača.
Manastirska ekonomija u Sukovu ozbiljno se bavi proizvodnjom sira i njihovi proizvodi se mogu naručiti putem interneta. Iako je manastir mali, proizvode dostavljaju širom Srbije. „Gužva na našem štandu pokazuje da se naši proizvodi vole i traže, ali je teško povećati proizvodnju zbog nedostatka radne snage,“ objašnjava Marta. Ona naglašava da bi volela da zaposli ljude koji bi radili s ljubavlju i znali svoj posao, što bi značajno olakšalo povećanje proizvodnje.
Manastir Sukovo nalazi se 18 kilometara od Pirota, a njegova istorija je bogata i zanimljiva. Manastir je osnovan u 17. veku, a današnja crkva posvećena Uspenju Presvete Bogorodice izgrađena je između 1857. i 1859. godine. Manastirsko gazdinstvo je nekada bilo uzorno i nagrađivano na izložbama, a bratstvo je uspešno savladalo tajne pravljenja sira uz pomoć pirotskih majstora.
Na festivalu su se mogli čuti i komentari posetilaca o kvalitetu sira iz Sukova, koji se polako ali sigurno probija na tržištu. Marta ističe da manastirska ekonomija ima potencijal, ali je potrebno više truda i saradnje da bi se ostvarili bolji rezultati. „Naša vrata su otvorena za sve koji žele da probaju naše proizvode, a zahvaljujući internetu, sada možemo da dobijemo narudžbe direktno,“ zaključuje monahinja Marta.
S obzirom na sve veći interes za manastirske proizvode, Sukovo postaje sve prepoznatljivije kao mesto gde se tradicija susreće sa savremenim pristupom proizvodnji sira.
